Posts

प्रतिसाद ( भाग २ )

Image
             ( काल्पनिक कथा )       पंडित गुणनिधी यांनी शेठजींची नाकारलेली थैली हा शहरात चर्चेचा विषय झाला होता. परंतु जणू काही घडलेच नाही अशा पद्धतीने पंडितजींची दिनचर्या, कार्यक्रम सुरू होते. त्यांच्या शिष्यांना तर लोक बोलावून घेऊन घडलेल्या गोष्टीबद्दल आपली उलटसुलट मते ऐकवत असत. काही जणांच्या प्रतिक्रिया ऐकून शिष्य अस्वस्थ होत असत. होणारी चर्चा कधीमधी दबक्या आवाजात पंडितजींच्या कानी येत असे. परंतु पंडितजी मात्र या सगळ्यात अतिशय स्थिर बुद्धीने वागत होते. पुढच्या कार्यक्रमांमध्ये काय सादर करायचे, नवीन काय जोडायचे याच्या विचारात गढून जात. तयारी करत होते. ( छायाचित्र कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या सहाय्याने )       शेठजींच्या घरी झालेल्या मैफिलीनंतर आठवडाभरातच पंडितजींचा एक कार्यक्रम शहरातच होता. शहरातील ' मुकुंद गायन सभा ' या संस्थेला शंभर वर्षे झाल्याच्या निमित्ताने पंडितजींच्या मैफिलीचे आयोजन केले होते.  मुकुंद गायन सभा  स्थापनेपासूनच नवीन पिढीकडे भारतीय शास्त्रीय संबंधी संगीताचा वारसा सोपवण्याचे काम संगीत शिक्षणाच्या ...

प्रतिसाद ( भाग १ )

Image
                   काल्पनिक कथा भाग १          " पंडितजी कृपया आपण गाणं सुरू करा. शेठजींना यायला अजून वेळ लागेल." ओशाळलेपणाचा भाव आणून चंद्रकांतने पंडित गुणनिधी यांना सांगितले. पंडितजींनी मान डोलावली आणि काही क्षणातच स्वरधारांची बरसात सुरू झाली.  ( छायाचित्र कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या सहाय्याने )     पंडित गुणनिधी हे तर गायन क्षेत्रातील उत्तुंग नाव! त्यांच्या गायनाने रसिक अद्वितीय आनंदात चिंब भिजून जात. रसास्वादाच्या नवनवीन शिखरांवर पंडितजींचे गाणे रसिकांना घेऊन जात असे. सहाजिकच त्यांच्या मैफलींसाठी खूप मागणी होती. पंडितजीदेखील अतिशय चोखंदळपणे मैफिलींची निवड करत असत. आपल्या आयुष्यामध्ये त्यांनी कलेची विनम्र भावाने उपासना एवढे एकच उद्दिष्ट ठेवले होते. त्या उपासनेचे सर्व नियम, उपचार ते अगदी काटेकोरपणे पाळत असत. शिस्तीचे ते प्रचंड भोक्ते होते. दिवस कोणताही असो रोजच्या साधनेत कधीही खंड पडला नाही. गायन कलेची उपासना ही निर्दोष काटेकोरपणे झाली पाहिजे हे व्रत त्यांनी कायमच आचरले होते.       ...

खेळ नियतीचा

Image
               ( काल्पनिक कथा )           कागदावर लिहिलेल्या गोळ्यांचं नाव आणि संख्या वाचून औषधांच्या दुकानदारानं मोठ्या आवाजात विचारलं " अरे तुझं नाव काय? पत्ता सांग." "सांगतो ना." असं विशाल म्हणाला. तेवढ्यात त्याची नजर दुकानदाराच्या चेहऱ्यावर गेली आणि त्याच्या हातातील कागद पेनदेखील विशालने पाहिला. काहीतरी गडबड होते आहे हे ध्यानात आले आणि त्याने लगबगीने दुकानदाराच्या हातातला औषधाचा कागद ओढला आणि तो पसार झाला. दुकानदार आपला नाव पत्ता घेऊन पोलिसांना सांगणार हे विशालच्या लक्षात आल्याने तो पसार झाला होता.  ( छायाचित्र कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या सहाय्याने )       दुकानापासून थोड्या दूर असलेल्या एका गल्लीत जाऊन तो उभा राहिला आणि काय काय झाले ह्याचा विचार करू लागला. काही दिवसांपूर्वीची आपली मनस्थिती त्याला आठवली.          " संपवावं आता सगळं. " विशालच्या मनात विचार आला. एक क्षणभर तो दचकला आणि हा कसला विचार आपल्या मनात आला म्हणून चमकला. हा विचार झटकून टाकायचा प्रयत्न त्याने केला. पण हळूहळू...

आगळी राखीपौर्णिमा

Image
                      कथा        " ताई, अगं राखी पौर्णिमेला तू येशील. परंतु मला ओवाळून घ्यायला जागा कुठंय? इथे माझ्या खोलीवर काही व्यवस्था नाही." शेजारी उभ्या असलेल्या एका तरुणाचं वाक्य जयवंतरावांच्या कानावर आदळलं आणि त्यांनी चमकून पाहिलं. एक विशीतला तरुण त्याच्या मोबाईलवर बोलत होता. पुढे जाणारे जयवंतराव तिथंच थबकले. थोडा वेळ ते तिथेच थांबले. काही मिनिटांत त्या तरुणाचं बोलणं संपलं. जयवंतराव त्याच्याकडे बघतच होते. त्याच्या डोळ्यांच्या ओलावलेल्या कडा त्यांच्या नजरेतून सुटल्या नाहीत. ते त्याच्या जवळ गेले आणि विचारू लागले, " अरे मुला, काय झालं?" त्या तरुणांना सांगितलं. शिकण्यासाठी तो शहरात आला होता. हे त्याचं पहिलंच वर्ष. एका खोलीवर राहून तो शिकत होता. राखीपौर्णिमेला घरी जाणं शक्य नव्हतं म्हणून त्याच्या बहिणीचा फोन त्याला आला होता. " राखी पौर्णिमेला तू येत नाहीस तर मी तिकडे येऊन तुला राखी बांधते." असं ती म्हणत होती. पण राखी कुठे बांधणार कारण त्याच्या खोलीवर तशी व्यवस्था नव्हती. ( छायाचित्र कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या सहा...

व्यसन सोडण्याचा क्षण

Image
       'एकच प्याला' हे राम गणेश गडकरी यांनी विसाव्या शतकात लिहिलेले अतिशय प्रसिद्ध संगीत नाटक आहे. व्यसनामुळे माणसाच्या आयुष्याची कशी धूळधाण होते हे या नाटकाचे सूत्र आहे. नवरा कसाही असला तरीही तो म्हणजेच सर्वस्व ही पारंपरिक हिंदू विचारसरणी आत्मसात करणारी पत्नीदेखील या नाटकात दाखवली आहे. सुप्रसिद्ध कलाकार बालगंधर्व यांनी ही भूमिका अजरामर केली आहे. " दारू सोडण्याचा क्षण हा दारूचा पहिला प्याला उचलण्यापूर्वी असतो." या नाटकात अशा आशयाचे एक व्याक्य आहे. एकदा व्यसन‌ लागले की ते सुटत नाही असे सांगणारे हे वाक्य. पण याला काही अपवादही असतात.           ( छायाचित्र इंटरनेटवरून साभार )            सुप्रसिद्ध कलाकार अमिताभ बच्चन यांचे वडील हरीवंशराय बच्चन हे ख्यातनाम हिंदी कवी. पण अमिताभ यांनी चित्रपट सृष्टीत आपले आयुष्य घडवायचा निर्णय घेतला‌. तत्कालीन पंतप्रधान यांची मैत्रीण असलेली‌ आपली आई तेजी बच्चन अथवा वडील यांची शिफारस न घेता स्वतःच्या क्षमतेवर कामे मिळवायची असा अमिताभ यांचा ठाम निर्णय. परंतु आपल्या व्यावसायिक आयुष्यच...

पुस्तके विकणारे गुरूजी

Image
         ( काल्पनिक कथा )    " अहो, आज आठवडी बाजाराला गेला नाहीत तर चालणार नाही का?" माईंनी विचारलं. पण आबा म्हणाले, " इतक्या वर्षांची सवय अशी आज बरं थांबवता येईल." " अहो, नेहमीची गोष्ट वेगळी पण चारच दिवसांपूर्वी आपल्या पंतप्रधान इंदिराजींची हत्या नाही का झाली. सगळीकडे कसं तणावाचं वातावरण आहे. एक रविवार गेला नाहीत तर फार काही बिघडणार नाही." माई म्हणाल्या. "अगं, मरे एक त्याचा दुजा शोक वाहे, अकस्मात तोही पुढे जात आहे असं संतवचन आहेच ना! स्वीकारलेले काम चालू ठेवायलाच हवे. " आबा उत्तरले. " बघा बाई, मी तर सांगितले. पण तुम्ही ऐकतच नाही!" माई नाईलाज होऊन नाराजीने बोलल्या. आबांची निघायची तयारी सुरूच राहिली. ( छायाचित्र कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या सहाय्याने )          आबा आणि माई एका छोट्याशा खेड्यात राहत होते. आबांनी मोठ्या कष्टाने आणि जिद्दीने आपले शिक्षण पूर्ण केले होते. ते पूर्ण करून आबा जवळच्या एका जिल्हा परिषदेच्या प्राथमिक शिक्षक म्हणून नोकरीला लागले होते. वारकऱ्यांच्या घरात जन्मलेल्या आबांच्या गळ्यात घरच्या रीतीनुसार लहानपणीच तुळशी ...

जादूटोणा ?!

Image
     जगामध्ये चमत्कार, जादूटोणा यांची खूप चर्चा होत असते. आहेत की नाहीत अशा दोन्ही बाजूंनी भरपूर सांगितले जाते. परंतु जगभर याप्रकारच्या गोष्टी सांगितल्या जातात. जनमानसावर त्याचा विलक्षण पगडा असतो. विशेषतः ऐतिहासिक काळात तर याबाबत बरेच गूढ वातावरण होते. इतके की  एका माहितीनुसार युरोपमध्ये चौदावे ते अठरावे शतक या मध्ययुगीन काळात हजारो जणांवर खटले चालवले गेले . त्यातील अनेकांना दोषी ठरवून जिवंत जाळणे, शिरच्छेद किंवा फाशी अशा शिक्षा देण्यात आल्या. भारतातही गौड बंगाल, काळी जादू, जादूटोणा, भानामती या नावांनी अशा गोष्टी प्रचलित आहेत.          ( छायाचित्र इंटरनेटवरून साभार )       सध्याचे हिंदी भाषेतील आघाडीचे लेखक, चित्रपट कथाकार श्री.अक्षत गुप्ता यांच्या काही मुलाखती नुकत्याच ऐकल्या. त्यामध्ये त्यांनी त्यांचा वैयक्तिक अनुभव सांगितला. २०१४ पासून त्यांच्या आयुष्यात अनेक उलथापालथी झाल्या. घटस्फोट झाला,‌ चांगला चालत असलेला हॉटेल व्यवसाय नुकसानीत गेला, अपघात झाला,‌आत्महत्येचाही अयशस्वी प्रयत्न त्यांनी केला. त्यांच्या धाकट्या भावाने यावर त...