Posts

Showing posts from June, 2023

हुतात्मा हेमू कालाणी

Image
        ही गोष्ट आहे देशासाठी मरण पत्करणाऱ्या एका युवकाची! आता पाकिस्तानात असणाऱ्या सिंध प्रांतामध्ये सक्कर नावाचे एक गाव आहे. त्या गावात एक छोटा मुलगा तिरंगा झेंडा घेऊन देशभक्तीपर घोषणा देत गावभर फिरत होता. 'राष्ट्रीय झेंडा फडकतो आहे. शत्रू भयाने थरथर कापत आहे.'अशा अर्थाचे ते गीत होते. एके दिवशी हा मुलगा आपल्या घरी गळ्याभोवती फास लावून बघत होता. तेवढ्यात त्याच्या आईचे तिकडे लक्ष गेले आणि तिने विचारले, " बाळा हे काय करतो आहेस?" त्यावेळी हसतच तो मुलगा म्हणाला , " आई मी काही एवढ्यात मरणार नाही. परंतु हुतात्मा भगतसिंग जेव्हा हसत हसत हसावर गेले त्यावेळी त्यांना काय वाटले असेल हे समजून घेण्यासाठी मी हे करतो आहे." आईला जरा हायसे वाटले. पण तेवढ्यात तो मुलगा पुढे म्हणाला, " आई पण एके दिवशी मलादेखील भगतसिंगांसारखे देशासाठी मरण पत्करायचे आहे". बाळाचे हे बोलणे ऐकून आईच्या हृदयात धस्स झाले. कोण होता हा मुलगा?  ( चित्रकार  श्री.निलेश जाधव  सौजन्य मन:शक्ती बालकुमार ) 'सिंध प्रांताचे भगतसिंग' म्हणून ओळखले गेलेले हे होते हुतात्मा हेमू कालाणी. भगतसिंग हे अग...

मानसिक गुलामगिरीच्या खुणा

Image
      मध्यंतरी एका भारतीय व्यक्तीचे भाषण ऐकत होतो. इंग्रजीमध्ये हे भाषण होते.‌ बोलत असताना त्यांनी 'जगरनॉट' हा शब्द वापरला. मला लक्षात आले की 'जगन्नाथाचा रथ' यावरून इंग्रजी भाषेत हा शब्द घेण्यात आला आहे. इंग्रजांना जगन्नाथ हा शब्द उच्चारायला अवघड जात असे त्यामुळे जगरनॉट असा शब्द त्यांनी तयार केला. परंतु भारतीयांना जगन्नाथ हा शब्द उच्चारणे सहज जमते. इंग्रज या देशातून गेले याला ७५ पेक्षा जास्त वर्षे झाली. तरीदेखील आपला शब्द आपल्या पद्धतीने न ऊच्चारता तो इंग्रजांच्या पद्धतीने उच्चारतो.     असेच उच्चारले जाणारे आणखी काही शब्द आहेत. उदाहरणार्थ योगा, आयुर्वेदा, रामा, गॅंजेस, इ. इंग्रजांनी  हे शब्द जरी भारतीय असले तरी त्यांच्या सोयीसाठी ते त्यांनी त्यांच्या पद्धतीने उच्चारायला सुरुवात केली. आपण इंग्रजांच्या गुलामगिरीत असताना एका अर्थाने पर्याय नव्हता.  स्वातंत्र्यानंतर आपल्यावर इंग्रजांचे कोणतेही बंधन नाही त्यामुळे हे शब्द भारतीय पद्धतीने उच्चारणे सुरू व्हायला हवे होते. परंतु तसे झाले नाही. याचे कारण काय तर 'इंग्रज गेले पण इंग्रजीपणा इथे सोडून गेले'. याल...